Strona główna HISTORIA Leonard Tarnawski-zasłużony dla Przemyśla organizator życia narodowego

Leonard Tarnawski-zasłużony dla Przemyśla organizator życia narodowego

0
Reklama

Leonard Tarnawski to współtwórca konstytucji marcowej. Weteran powstania styczniowego. Jeden z założycieli Narodowej Demokracji w Galicji, a w listopadzie 1918 r. członek Komisji Rządzącej w Przemyślu. Jego dom przy ul. Grodzkiej był nazywany w czasach austriackich „Ambasadą Polską”.

Leonard Tarnawski pochodził z wielodzietnej rodziny. Jego braćmi byli: znany lekarz Apolinary- pionier przyrodolecznictwa i geriatrii w Polsce, Teofil (dyrektor Departamentu Skarbu Galicji), Stanisław (zarządca dóbr księcia Sapiehy w Krasiczynie) i Józef (naczelnik sądu w Niżankowicach k. Przemyśla i prezesa tamtejszego „Sokoła”). Miał również cztery siostry. W 1877 ożenił się z Wincentą z d. Waygart, córką przemyskiego adwokata i burmistrza miasta Walerego. Byli rodzicami m.in. Władysława znanego filologa, publicystę, działacza lwowskiego Stronnictwa Narodowego (który za działalność w konspiracji niepodległościowej został aresztowany przez UB i skazany na 10 lat więzienia zmarł w więzieniu na Mokotowie).

Urodził się 21 XII 1845 r. w Piskorowicach koło Leżajska. W latach 1858–1865 uczęszczał do gimnazjum w Przemyślu. Przerwał naukę w momencie wybuchu powstania styczniowego w 1863 roku i, mimo trudności stawianych mu przez komisję poborową, z powodu słabego rozwoju sił fizycznych, podjął walkę. Ranny w pierwszej bitwie wrócił do Przemyśla i skończył przerwaną wcześniej naukę. W 1865 roku rozpoczął studia na Wydziale Praw Uniwersytetu Lwowskiego, które ukończył z tytułem doktora nauk prawniczych.

Reklama

Pracę adwokata zaczynał w kancelarii adwokackiej swojego przyszłego teścia Walerego Waygarta. W latach 1878–1930 nieprzerwanie prowadził własną kancelarię, a w 1903 r. został prezesem przemyskiej Izby Adwokackiej (aż do śmierci). Przez wiele lat był Przez szereg lat był też radnym miejskim stojąc na czele opozycji do burmistrza Franciszka Solińskiego, co m.in. doprowadziło do rozwiązania w styczniu 1914 r. Rady Miejskiej i zaprowadzenia rządów komisarycznych w mieście. W 1902 roku został wybrany posłem miasta Przemyśla do Sejmu Galicyjskiego (w ramach III kurii) (z listy Narodowej Demokracji). W 1908 roku odmówił przyjęcia austriackiego Orderu Żelaznej Korony, manifestując swój patriotyzm. W lutym 1919 roku w wyborach do Sejmu Ustawodawczego zdobył mandat posła. Zasiadał w Komisji Konstytucyjnej i prawniczej współtworząc Konstytucję z 1921 roku.

Był aktywny społecznie. Przyczynił się do założenia Stowarzyszenia Rzemieślników „Gwiazda” i przez pewien czas pełnił w nim funkcję sekretarza, a także prezesa. W roku 1884, kiedy powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, znalazł się również wśród jego założycieli, a od 1892 r. do 1920 r. stał na jego czele jako prezes. Dzięki niemu 29 V 1892 r. doszło do poświęcenia sztandaru „Sokoła”, a w 1895 r. do wybudowania osobnego budynku dla towarzystwa (uroczyście poświęconego 29 VI 1895 r., podczas III Zjazdu delegatów „Sokołów” z całej Galicji i I Zlotu Okręgu Przemyskiego). Była to poniekąd „rodzinna” organizacja Tarnawskich – do gniazda przemyskiego należeli: jego brat Józef, żona Wincenta, oraz dzieci Władysław i Jadwiga.

To jego pomysł dał początek Stowarzyszenia Weteranów 1863 roku. Zadaniem tego stowarzyszenia było udzielanie pomocy materialnej potrzebującym ex powstańcom. Założył także Towarzystwo Zaliczkowo-Rolne, którego celem było udzielanie kredytów rzemieślnikom i drobnym rolnikom. Uczestniczył też w założeniu Towarzystwa Dramatycznego, popularnego „Fredreum”, któremu prezesował w latach 1882–89. Był on również jednym z inicjatorów powstania Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, któremu prezesował w latach 1909–13 i 1917–23. Na Górze Zamkowej, dzięki jego inicjatywie, położony został kamień pamiątkowy dla uczczenia twórców Konstytucji 3 maja. Był także członkiem Rady Banku Parcelacyjnego w Łańcucie, który przeprowadzał parcelację większych gospodarstw oraz członkiem Zarządu Muzeum Polskiego w Rapperswillu. Finansował wydawanie czasopism „San” i „Gazeta Przemyska”. Kiedy w 1908 r. rząd austriacki przyznał mu wysoki order „Żelaznej Korony” odmówił jego przyjęcia manifestując tym swoje patriotyczne stanowisko, co wywołało spory skandal. Był właścicielem ziemskim we wsi Jasienica Sufczyńska.

W 1902 r. został wybrany posłem z Przemyśla do Sejmu Galicyjskiego. Tarnawski zasłużył się miastu głównie w sprawach szkolnych. To on postulował założenie filii I Gimnazjum oraz szkoły realnej. 12 X 1903 r., w imieniu Komisji Prawniczej, opowiadał się za uchyleniem immunitetu posłom ściganym sądownie. Kiedy w 17 I 1904 r. doszło do założenia w Galicji Stronnictwa Narodowego, Tarnawski należał nie tylko do jego współtwórców, ale i był przez dwie kadencje wiceprezesem partii. W 1908 r. założył w Przemyślu odłam tego ugrupowania, które od 1914 r. wydawało pismo „Ziemia Przemyska”. Podczas wojny polsko-ukraińskiej w listopadzie 1918 r. został członkiem Komisji Rządzącej w Przemyślu.

W listopadzie 1925 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Przemyśla. 7 II 1926 r., na zjeździe Związku Ludowo-Narodowego w Przemyślu nadano mu tytuł honorowego prezesa. Pod koniec życia Tarnawskiego niemal zupełnie
oślepł. Zmarł 6 IX 1930 r. a jego pogrzeb był jedną z największych manifestacji społecznych w międzywojennym Przemyślu. Wkrótce po śmierci jedna z ulic Przemyśla została nazwana jego imieniem. Odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami (1930) oraz Krzyżem Walecznych. Pochowany został w rodzinnym grobowcu na cmentarzu głównym w Przemyślu (kwatera 16, rząd 1, nr 16).

Tomasz Pudłocki, Tarnawski Leonard Michał (1845–1930); Przemyski słownik biograficzny

Poprzedni artykuł18-letni kierowca potrącił 85-letniego rowerzystę. Ten trafił do szpitala
Następny artykułWielka obrona Łańcuta. Rocznica bitwy pod Albigową

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj
Captcha verification failed!
Ocena użytkownika captcha nie powiodła się. proszę skontaktuj się z nami!