Jaćmierz – leży na północny wschód od Zarszyna, u podnóża Pogórza Dynowskiego. Historia osady liczy sobie już ponad 650 lat. w 1390 roku król Władysław Jagiełło nadał wieś Myssnarowi. W 1428 roku Jaćmierz był jeszcze wsią, ale już zapiski z 1437 roku wymieniają miasto Jaćmierz,P rzedmieście oraz Wolę. W tym czasie, był prywatnym miastem rodu Jaćmierskich. Miastu nadano nazwę wsi, na której zostało założone. Brzmiała ona wówczas Jacimirz. Natomiast wieś otrzymała nazwę Posady lub Przedmieścia.
Niebawem wieś nazwano Posadą Jaćmierską i równocześnie rozróżniono Posadę Górną i Dolną. W XV wieku istniały w mieście dwa dwory, z których jeden był budowlą warowną. Od połowy XVI stulecia miasto miało prawo organizowania cotygodniowych targów we wtorki oraz czterech jarmarków rocznie. Do I wojny światowej jarmarki te cieszyły się uznaniem wśród kupców handlujących bydłem i końmi z Węgier, Czech, Krakowa i Sandomierza. W 1624 roku spalili miasto Tatarzy. W XVIII wieku w mieście funkcjonował szpital ubogich.
W Jaćmierzu od czasów lokacji miasta odbywały się trzy jarmarki w roku 12 marca, 8 maja i 24 czerwca, targ odbywał się co tydzień. Handlowano bydłem i końmi oraz drobnicą. W interesach przyjeżdżali kupcy z Węgier. Do majątku Grotowskich należała jedna z największych w całej Galicji hodowla bydła zarodowego rasy simentalskiej i berneńskiej sprowadzonego ze Szwajcarii. Od tamtych czasów tradycję hodowlaną simentali podtrzymuje ośrodek bydła zarodowego w Odrzechowej. Istniały cechy rzemieślnicze, stolarski, ślusarski, tkacki, garncarski, garbarski – największym był cech szewski. Pod koniec XIX w. do nowych zajęć doszło chmielarstwo, a zbyt zapewniał nowo otwarty browar w Zarszynie.
Jaćmierz prawa miejskie utracił tuż po I wojnie.
Na szczególną uwagę zasługuje zabytkowy ryneczek i domy znajdujące się w jego bezpośredniej zabudowie. Domy pochodzą: pierwszy z poł. XIX, pocz. XX (nr 68), drugi, tzw. Kasa Szewczyka z 1935 (nr 137).
Perełką architektoniczną drewnianą jest niewątpliwie kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wzniesiony został w poł. XVII w. Zniszczony przez pożar w 1737, został odnowiony i przebudowany w 1760. Rozbudowa objęła m.in.: wzniesienie dwóch wież i kruchty w fasadzie zachodniej, powiększenie zakrystii, wydzielenie trzech naw we wnętrzu. W XIX w., dobudowano do nawy dwie kaplice tworzące rodzaj transeptu. Kościół w Jaćmierzu jest jednym z nielicznych dwuwieżowych kościołów drewnianych naśladujących architekturę murowaną.
Drugą świątynią jest kościół polskokatolicki, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, również drewniany, zbudowany w 1925.
Dzisiejsza siedziba OSP to dawny ratusz. Wart uwagi jest także Dom Ludowy i stary budynek szkoły, obecnie przedszkole.
