Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie zaprasza na ogólnopolską konferencją naukową „Stulecie odrodzonego Państwa Polskiego na mapie Europy i Świata. Polska myśl geopolityczna w XX wieku”. Rozpoczyna się ona dziś i potrwa do piątku.
Związki geografii i polityki zaczęto badać naukowo od połowy XIX w. Setna rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę stanowi znakomitą okazję do próby podsumowania dorobku polskiej myśli geopolitycznej, jej wpływu na historyczny jak i współczesny kształt państwa polskiego, jego politykę zagraniczną, znaczenie w ramach bloków oraz sojuszów polityczno-militarnych. Taki cel stawiają sobie organizatorzy konferencji.
Mając na uwadze niezwykłą różnorodność i bogactwo polskiej myśli geopolitycznej oraz dorobek jej twórców, uznaliśmy za zasadne zorganizowanie konferencji w oparciu o następujące tematy przewodnie:
-
Geneza i rozwój polskiej myśli geopolitycznej do 1918 r.
Początki polskiej geopolityki w drugiej połowie XIX w. mają swoje źródło w sporze dotyczącym przyczyn upadku I Rzeczpospolitej i genezy rozbiorów (powstanie szkoły krakowskiej i szkoły warszawskiej). W tym okresie badania prekursorów polskiej geopolityki, do których należy zaliczyć przede wszystkim Oskara Żebrowskiego, Wacława Nałkowskiego, Wincentego Pola, Eugeniusza Romera, obejmowały takie zagadnienia jak określenie polskiego obszaru narodowego, wytyczenie postulowanych granic przyszłego państwa oraz ocenę geopolitycznego położenia Polski w minionych okresach historycznych.
-
Polska myśl geopolityczna w latach 1918–1945
W tym panelu tematycznym mieszczą się zagadnienia dotyczące kształtowania się polskiej myśli geopolitycznej w II Rzeczpospolitej i w polskich środowiskach na uchodźstwie. W tym okresie polską myśl geopolityczną zdominowały przede wszystkim koncepcje tworzone w polskim ruchu narodowym oraz w obozie piłsudczykowskim (koncepcja „Międzymorza” i prometeizm).
-
Nurty polskiej myśli geopolitycznej w PRL i na emigracji w latach 1945–1989
Po zakończeniu II wojny światowej, w Polsce, w drugiej połowie lat czterdziestych powstawały prace o charakterze geopolitycznym poruszające przede wszystkim problematykę wschodnich i zachodnich granic nowego państwa. Wielu badaczy, przede wszystkim geografów i historyków, z których część przed wojną poruszała tematykę geopolityczną po 1945 r. włączyło się aktywnie w propagandę państwową argumentując, że granice zachodnie ustalone na konferencjach w Jałcie i Poczdamie są granicami optymalnymi dla Polski. Jednak bardzo szybko myśl geopolityczna została uznana za dziedzinę „burżuazyjną” i „imperialistyczną”, leżącą u podstaw rozwoju ideologii nazistowskiej w Niemczech. Osobny problem badawczy stanowi natomiast polska myśl geopolityczna poza PRL, tworzona na emigracji. Do tworzonych tam koncepcji i doktryn zaczęła nawiązywać począwszy od 1980 r. także polska opozycja antykomunistyczna.
-
Wpływ wydarzeń 1989 r. na polską myśl geopolityczną
Przemiany polityczno-ustrojowe, które dokonały się w Polsce w 1989 r. miały wpływ na kierunki rozwoju myśli geopolitycznej. Koncentrowała się ona przede wszystkim na zagadnieniach dotyczących kształtowania się samoidentyfikacji regionalnej, miejsca Polski i jej roli w blokach polityczno – militarnych w Europie i na świecie. Ważną rolę w tworzeniu nowych koncepcji odgrywało odwoływanie się do dorobku polskiej myśli geopolitycznej z czasów II RP i emigracji.
-
Sylwetki prekursorów i kontynuatorów polskiej myśli geopolitycznej oraz ich wkład w tworzenie polskiej państwowości
Panel ten poświęcony będzie przedstawieniu sylwetek twórców polskiej myśli geopolitycznej oraz znaczeniu ich dorobku dla formowania się polskiej państwowości.
Konferencja odbędzie się 17–18 października (środa, czwartek) w Wojewódzkim Domu Kultury w Rzeszowie, ul. Okrzei 7, a 19 października (piątek) w Hotelu Grein, ul. Rejtana 1.
Organizatorem konferencji jest Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie. Partnerem wydarzenia Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie.
źr. IPN Rzeszów
