Strona główna HISTORIA Historia wielkiej bitwy. Zwycięstwo nad NKWD w Kuryłówce

Historia wielkiej bitwy. Zwycięstwo nad NKWD w Kuryłówce

0
Reklama

W pierwszych miesiącach 1945 r. na Zasaniu, północnej części Podkarpacia, zaczęła powstawać silna partyzantka powiązana z ruchem narodowym. Komendantami największych oddziałów byli Stanisław Pelczar ps. „Majka”, Bronisław Gliniak ps. „Radwan” i Józef Zdzierski ps. „Wołyniak”. Oddziały te pod dowództwem Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana” 6 maja w Kuryłówce stoczyły wielką, zwycięską bitwę z NKWD.

Pod koniec lipca 1944 roku oddziały Armii Czerwonej zajęły okolice Leżajska. NKWD i kontrwywiad wojskowy dokonywał aresztowań żołnierzy Armii Krajowej, Narodowej Organizacji Wojskowej i przedstawicieli Delegatury Rządu na Kraj. Pomimo represji przystąpiono do odbudowy konspiracyjnych struktur organizacji niepodległościowych.

Reklama

6 lutego 1945 roku Kazimierz Mirecki ps. „Żmuda” wydał rozkaz o wznowieniu działalność Okręgu Rzeszowskiego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, przy którym powołano Komendę Oddziałów Leśnych. 3 maja 1945 roku w Ożannie nastąpiła koncentracja oddziałów Narodowej Organizacji Wojskowej. Wśród żołnierzy byli dezerterzy z 2 Samodzielnego Operacyjnego Batalionu Wojsk Wewnętrznych, którzy zbiegli z Lubaczowa. Święto rozpoczęto mszą, którą odprawił ojciec Bartłomiej Głowacki z klasztoru Bernardynów w Leżajsku. Uroczystość obserwowała licznie zgromadzona  ludność z okolicznych wsi.

Uroczysta msza św. odprawiona w zgrupowaniu oddziałów NZW w Ożannie 3 maja 1945 r.


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dnia 5 maja 1945 r. w rejon Kuryłówki przybyła kolejna grupa dezerterów tym razem z Trzeciego Samodzielnego Operacyjnego Batalionu Wojsk Wewnętrznych którzy zbiegli z Biłgoraja. Dezercja polskich żołnierzy spowodowała zdecydowaną reakcję dowództwa wojsk sowieckich. Utworzono zbiorczy pułk NKWD, którego zadaniem było likwidacja zbrojnego podziemia. 5 maja do Kuryłówki  przybył zwiad NKWD poszukujący zbiegłych  dezerterów. Sowieckie pojazdy pancerne  zostały ostrzelane poniżej kościoła  parafialnego. Po tym incydencie zebrał się sztab oddziałów leśnych  celem omówienia dalszych działań.



Wiadomym było, że Sowieci przyjdą w większej sile. Dowództwo Narodowej Organizacji Wojskowej miało dwa wyjścia: odejść za San lub podjąć walkę. Kapitan Franciszek Przysiężniak pod wpływem silnej perswazji oficera politycznego Inspektoratu Rzeszowskiego Tadeusza Kaczurby pseudonim  „Tatar” postanowił walczyć.

Dnia 6 maja 1945 roku około godziny 6:00 do wioski od strony Kulna podeszły  pierwsze oddziały NKWD, które starły się z patrolem z oddziału Stanisława Pelczara – pseudonim „Majka”. Wobec naporu wroga patrol wycofał się. Na polecenie kapitana Franciszka Przysiężniaka oddział Bronisława Gliniaka „Radwana” zorganizował obronę w centrum Kuryłówki odpierając dwa ataki Sowietów. Do walki wprowadzono oddziały Stanisława Pelczara „Majki” i Franciszka Kazuba  „Lisa”. O zwycięstwie polskich  oddziałów   zdecydował kontratak oddziału Józefa Zadzierskiego „Wołyniaka” na lewe skrzydło wojsk sowieckich. Walka w Kuryłówce trwała około 10 godzin.

Przed oddziałami NOW stoją od lewej: Józef Zadzierski „Wołyniak”, Stanisław Pelczar „Majka” i Bronisław Glinka „Radwan”


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Warto nadmienić, że punkt dowodzenia oddziałów polskich znajdował się na plebani w Kuryłówce.  Z  wieży kościoła prowadzono obserwację pola bitwy. Na plebanie po bitwie  zwożono rannych i tu ich opatrywano. Oczywiście wszystko za zgodą księdza proboszcza Kazimierza Węgłowskiego.

Bitwa pod Kuryłówką przez lata wymazana z historii należy do największych zwycięskich bojów żołnierzy podziemia antykomunistycznego z NKWD. W walce pod Kuryłówką strona sowiecka przyznała się do strat: jedenastu zabitych, piętnastu zaginionych i dziewięciu rannych. Według strony polskiej Sowieci stracili w bitwie od pięćdziesięciu do  siedemdziesięciu żołnierzy. Straty polskie to siedmiu zabitych i pięciu rannych.

Reklama