Narodowa Organizacja Kobiet (NOK) to jedno z najważniejszych i największych stowarzyszeń kobiecych w II Rzeczypospolitej. Jego hasłem przewodnim było Hasło Bóg i Ojczyzna. Działaczki promowały aktywność kobiecą w przestrzeni publicznej, tym samym propagując model rodziny.
Gdy Polska odzyskała niepodległość, w 1919 roku odbyły się pierwsze wybory w wolnej Polsce. Wtedy też po raz pierwszy przyznano kobietom czynne i bierne prawo wyborcze. Stąd pojawiła się potrzeba utworzenia nowych organizacji kobiecych. Wśród żeńskich, które wtedy powstały znalazła się Narodowa Organizacja Wyborcza Kobiet.(NOWK) Była ona w składzie Centralnego Narodowego Komitetu Wyborczego powołanego przez Narodową Demokrację.
Działacze NOWK skupiały się na agitacji wyborczej: zachęcały kobiety do udziale w akcji głosowania, uświadamiając im znaczenie tych głosów. Ogromne zasługi w kampanii wyborczej endecji ma Irena Puzynianka, która była organizatorką warszawskich kobiet w strukturach NOWK. Inicjowała też spotkania przedwyborcze w których była prelegentką. Redagowała też ulotki.
Najważniejszym zadaniem poczynań przywódców Narodowej Demokracji było przekonanie kobiet do z korzystania z przysługujących im praw. Jednak tylko nieliczne na listach NOWK. W wyborach do sejmu ustaw owczego z listy Narodowej Demokracji mandat poselski uzyskało kilka jej reprezentantek. Po wyborach liderki NOWK zmotywowane tym sukcesem, postanowiły, że będą kontynuować działalność na w życiu publicznym, jako Narodowa Organizacja Kobiet.
W maju 1919 roku został zatwierdzony statut organizacji. Członkinią mogła zostać każda Polka i chrześcijanka, wierna wartościom Bóg i ojczyzna. Od samego początku zadaniem NOK było uświadamianie kobiet na płaszczyznach chrześcijańskich, narodowych i demokratycznych. Działaczki odwoływały się do solidaryzmu narodowego. Szczególny nacisk kładły politykę państwa, która wiązała się z katolicką etyką. Co łączyło się z obroną praw Kościoła Katolickiego. Obowiązkiem każdej z nich w ognisku domowym była pielęgnacja pobożności, gospodarności.
Organizacja była związana z Narodową Demokracją. Jednak NOK była niezależnym stowarzyszeniem. Które znajdowało w sferze wpływów narodowego ruchu publicznego. Pierwszoplanową funkcją aktywności działalność parlamentarna. Panie były bardzo aktywne pod względem prac nad ustawami. Zabierały głos w bardzo wielu kwestiach życia społecznego min. wychowania, opieki społecznej, prawo i administracja.
Jednak aktywność polityczna była tylko wycinkiem ich pracy i stała się na narzędziem do popularyzowania ideałów. Innym gruntem działalności była pole stricte społeczne. Aktywistki organizowały kursy dokształcające, upowszechniały czytelnictwo, prowadziły przedszkola. To nie wszystko angażowały się również pomoc charytatywną: np. pomoc bezdomnym, czy zbiórką odzieży. Została wydzielona też sekcja „Ratujmy dzieci”, której jak sama nazwa wskazuje, przeciwstawić się miała zjawisku porzucania dzieci przez matki, które nie były w stanie zapewnić im odpowiednich warunków życia. Oferowały im pomoc oraz porady. Odwiedzały je w klinikach, rozdawały odzież i potrzebne fundusze.
Dla kobiet działających było kluczowy był rozwój intelektualny. W tym celu organizowały pogadanki,. Poruszane były na nich tematy religijne, społeczne i polityczne.
Organizacja cieszyła się ogromną popularnością z dokumentów wynika, że w szczytowym okresie należało do niej 78 tyś członków. Jej prężny rozwój przerwał wybuch II światowej…
cdn.
Karolina Buczkowska
