15 lipca 1410 roku rozegrała się jedna z najważniejszych bitew średniowiecznej Europy, a na pewno Rzeczpospolitej. Tego dnia na polach niedaleko miejscowości Grunwald, starły się wojska polskie z niemieckimi, a dokładnie krzyżackimi. Polsko-litewska armia dowodzona przez króla Władysława Jagiełłę i księcia Witolda pokonała krzyżackich wojowników, na stałe wpisując się tym w historię.
Jan Długosz tak opisał początek bitwy: „bitwa rozpoczęła się około 9 rano. Naprzeciw wojsk wielkiego mistrza – …a dzieliła ich nawzajem od siebie odległość jednej strzały – stały ukryte w lasach armie sprzymierzonych. Długie wyczekiwanie w pełnym słońcu sprowokowało wielkiego mistrza do wysłania emisariuszy z prowokacyjnym podarunkiem: dwoma nagimi mieczami. Długosz tak opisuje ten fakt: Wielki mistrz pruski Ulryk posyła tobie i twojemu bratu… dwa miecze, ku pomocy, byś z nim i z jego wojskiem mniej się ociągał i odważniej, niż to okazujesz, walczył, a także żebyś dalej się nie chował i, pozostając w lasach i gajach, nie odwlekał walki. Niedługo potem całe wojsko królewskie zaśpiewało donośnym głosem ojczystą pieśń Bogurodzicę, a potem wznosząc kopie rzuciło się do walki. Aby w ferworze walki można było rozpoznać się na polu bitwy, ustalono hasła, które brzmiały: Kraków, Wilno„.
Historycy są zdania, że w bitwie wzięło udział ok. 29 tys. żołnierzy ze strony polsko-litewskiej (2/3 to Polacy), ze strony niemieckiej ok. 21 tys. wojujących. Wśród 51 chorągwi polsko-litewskich, należących do głównych, książęcych i prywatnych, historycy wyróżniają chorągwie Spytka I Jarosławskiego, pochodzącego z Jarosławia.
Spytek I Jarosławski, herbu Leliwa, żył w latach ok. 1367-1435, był wojewodą sandomierskim, starostą generalnym Rusi i właścicielem Jarosławia i Bełżyc. W roku 1424 założył starostwo w Leżajsku. Historycy podają, że wraz ze Spytkiem, pod Grunwaldem walczył jego brat Jan, właściciel Tarnowa.
Jan Długosz opisując chorągwie biorące udział w bitwie na przedpolach Grunwaldu, wspomina też o czternastej z dwugłowym złotym orłem, Przemyską. Henryk Sienkiewicz w „Krzyżakach” tak podaje o niej: „W pobok Morawców i Czechów szło pod swymi znakami szesnaście chorągwi ziem polskich, w tych jedna przemyska, jedna lwowska i jedna halicka, i trzy podolskie, a za nimi piechoty tychże ziem, przeważnie zbrojne w rohatyny i w kosy„.
Portal „Podkarpacka Historia” opisując rycerzy biorących w bitwie, a pochodzących z ziem obecnego województwa podkarpackiego, tak podaje o innych żołnierzach:
„Wśród walczących pod Grunwaldem chorągwi, które w różny sposób związane mogą być z obecnym Podkarpaciem można wymienić jeszcze m.in. chorągiew halicką, prywatną chorągiew Mikołaja Kmity z Wiśnicza (kasztelana przemyskiego, właściciela m.in. Dubiecka i Sobienia), chorągiew wojewody sandomierskiego Mikołaja z Michałowa, Jana z Tarnowa czy chorągiew ziemi sandomierskiej. Niewykluczone, że mieszkańcy Polski południowo-wschodniej walczyli także w chorągwiach lubelskiej i lwowskiej”.
źr. Podkarpacka Historia, fot. Jan Matejko Bitwa pod Grunwaldem, reprodukcja źr. domena publiczna
