104 lata temu w Ulanowie k. Niska urodziła się major Maria Mirecka-Loryś. Postać legendarna ze względu na swoją działalność w państwie podziemnym w okresie wojny oraz powojenną pracę na rzecz Polonii w USA i Polaków na kresach. Dziś jest jedyną żyjącą komendantką kobiecej organizacji wojskowej okresu II wojny światowej.
Maria Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 r. w Ulanowie nad Sanem, k. Niska. Pochodzi z rodziny o endeckich poglądach, skąd czerpała edukację od pierwszych lat życia. Podczas studiów we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza, włączyła się w działalność Młodzieży Wszechpolskiej, z którą kontakt utrzymuje do dziś. W grudniu gościła na zjeździe tej organizacji.
W czasie II wojny światowej zaangażowała się w działalność konspiracyjną podobnie jak większość jej wybitnej rodziny. Niedawno opisywaliśmy historię jej brata Adama, który został zamordowany bestialsko przez UB w 1952 roku i dopiero we wrześniu ubiegłego roku pochowany.
Wiosną 1940 roku została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego. Równolegle była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego SN i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK, awansowana na stopień kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej. Wiosną 1945 roku została Komendantką Główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet. W 1943 r. uczestniczyła w konspiracyjnym odnowieniu ślubów na Jasnej Górze, które w maju 1936 r. podczas pielgrzymki złożyła polska młodzież akademicka. W 36-osobowej grupie młodzieży Maria Mirecka reprezentowała Lwów, a obecny tam Karol Wojtyła – Kraków.
Aresztowana w Nisku, została przewieziona do WUBP w Rzeszowie. Stąd po kilkudniowym śledztwie trafiła do MBP w Warszawie, a następnie do więzienia w Krakowie. Na mocy amnestii została zwolniona 1.09.1945 r., lecz zagrożona ponownym aresztowaniem, w grudniu 1945 r. opuściła Polskę, podając się za obywatelkę Luksemburga. Przez Czechy i Niemcy dotarła do obozu II Korpusu gen. W. Andersa pod Ankoną. W październiku 1946 r. opuściła Italię i wyjechała do Anglii, a stąd po 5 latach pobytu, w styczniu 1952 r. – do USA. Wraz z rodziną zamieszkała w Chicago. Aktywna działaczka szeregu organizacji polonijnych – m.in. członek ZG Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Od stycznia 1964 r. redaktorka „Głosu Polek”, organu Związku Polek w Ameryce. Organizatorka wielu akcji pomocy Polakom na Wschodzie. Od grudnia 1999 r. wiceprzewodnicząca Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego. Zawarliśmy tutaj jedynie najistotniejsze według nas fakty z jej życia. Wspomnienia samej weteranki można będzie obejrzeć oglądając film „Kobiety z Podkarpacia w walce z okupantem”, który ma ukazać się w internecie na Dzień Kobiet.
W 2016 r. w setne urodziny została odznaczona przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W tym samym roku została twarzą społecznej akcji „Kocham Polskę”.
Mimo sędziwego wieku, kpt. Mirecka-Loryś aktywnie wspiera Polaków na Kresach, gdzie jeszcze niedawno jeździła z darami kilka razy do roku. Można ją było spotkać m.in.: w sierpniu na uroczystościach pod Zadwórzem, gdzie walczył brat pani Marii, ks. Bronisław Mirecki- jako jeden z 12 osób ocalały w walce z 1920 r. W wieku 102 lat wyruszyła samolotem w sentymentalną podróż do Chicago, gdzie mieszkają jej dzieci i wnuczęta. W kwietniu 2018 roku przeprowadziła się z Racławic do Warszawy. Zanim wyjechała podzieliła się swoim marzeniem z bliskimi jej przedstawicielami patriotycznej fundacji WCZORAJ I JUTRO:
Tak powstał plan utworzenia Centrum Edukacyjnego im. rodziny Mireckich z domu Pani Marii.
Racławice: Powstaje Centrum Edukacyjne im. Mireckich. Wesprzyj zbiórkę
Nr konta dla wpłat krajowych
FUNDACJA WCZORAJ I JUTRO
20 1600 1332 1818 2115 8000 0001
Ze względu na jej znaczenie dla środowisk polonijnych w USA fundacja umożliwiła wpłaty na ten cel również dla Polaków mieszkających za oceanem. Nr konta na ten cel:
PL 36 1600 1332 1818 2115 8000 0004
Maria Mirecka-Loryś to postać bardzo ciepła, ale również niezwykle aktywna o czym opowiadają przedstawiciele fundacji:
https://www.youtube.com/watch?v=BknZBTyy7zs
Nasza redakcja składa pani kapitan najserdeczniejsze życzenia z okazji 104 rocznicy urodzin. Dwieście lat!
Na zdjęciu poniżej pani kapitan oglądająca film o sobie „Szkic do życiorysu”:
