Home RZESZÓW Jaką historię kryją ruiny Zamku w Dąbrówce Starzeńskiej?

Jaką historię kryją ruiny Zamku w Dąbrówce Starzeńskiej? [foto]

0

W Dąbrówce Starzeńskiej w gm. Dynów, tuż przy drodze wznoszą się pozostałości XV-wiecznego zamku. Nie wiemy jak wyglądał w całej swej okazałości, ponieważ wszelkie materiały, zdjęcia czy opisy budynku zostały zniszczone przez Sowietów we wrześniu 1939 r.

Zamek Stadnickich był jednym z okazalszych na tym terenie. To tu przebywał wielokrotnie syn znanego szerzej Diabła Łańcuckiego, również po ojcu nazwany Stanisławem „Diablątkiem”.

Strona Zabytek. pl podaje o historii obiektu:

Najstarsza znana wzmianka o Dąbrówce Starzeńskiej pochodzi z 1436 roku. Wieś należała wówczas do rodziny Kmitów. W 1564 roku Dąbrówka Starzeńska dostała się w ręce Stadnickich.

Najstarszą częścią założenia był istniejący od 2 ćw. XVI w. murowany kamienno-ceglany budynek dworu (curia) zbudowany przez Stanisława i Stanisława Mateusza Stadnickich. Ta renesansowa siedziba o charakterze willi włoskiej została wzniesiona na planie prostokąta. Budynek miał dwie izby i nakryty był dachem wykonanym z gontu, a całe założenie otoczone było pierwotnie wałem ziemnym. Równocześnie z siedzibą Stadnickich powstało pierwsze założenie ogrodowe, o czym świadczy fakt, że dwór miał widokową loggię skierowaną na wschód. W 2 poł. lat 20. XVII w. istniejący dwór został włączony w obręb powstającego zamku, którego fundatorem był Stanisław Stadnicki, syn Stanisława Stadnickiego zwanego Diabłem, stanowiąc odtąd pn.-wsch. część założenia zamkowego. Fortalicja została rozplanowana na rzucie czworoboku i pierwotnie miała dwie baszty, które zostały wzniesione na planie kwadratu z kamienia i cegły. W latach 20. XVII w. na wschód od zamku założony został ogród kwaterowy typu włoskiego, który od strony pn., wsch. i pd. otoczony był wałem ziemnym, pełniącym w okresie nowożytnym istotną rolę w systemie obronnym całego założenia. W 1788 r. ogród ten miał powierzchnię 1,6 ha. Stary dwór przetrwał w części do 1938 r. kiedy to za zgodą Urzędu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Lwowie dokonano jego wyburzenia. Dopiero w 3. ćw. XVII w. ówczesny właściciel dóbr dąbrówkowskich. Jan Czartoryski, wzniósł małą basztę w pd.-wsch. narożniku fortalicji oraz kurtynę od strony południowej. W ten sposób powstało północne skrzydło założenia, a zamek w Dąbrówce osiągnął swój ostateczny kształt istniejący w okresie wczesnej nowożytności. W latach 90. XVIII w. popadający w ruinę zamek zakupił Piotr Starzeński.

W 1947 r. oddział UPA operujący na obszarze Pogórza Przemyskiego, dowodzony przez Mychajłę Dudę ps. „Hromenko”, obrabował, a następnie spalił zamek, który pozostawał odtąd niezamieszkany i popadł szybko w ruinę. W latach 2009-2012 na terenie zespołu zamkowego przeprowadzono kompleksowe badania archeologiczne i prace zabezpieczające, w trakcie których odkryto mury obwodowe pierwotnej siedziby Stadnickich z klatką schodową, piwnicami i relikty kanału odwadniającego pochodzącego z przełomu XVIII i XIX w. oraz zabezpieczono mury baszty północno-zachodniej.

Ruiny zamku wraz z kaplicą grobową Starzeńskich z XIX w. i otaczającym je parkiem zostały wpisane do rejestru zabytków w 1968 r.

NO COMMENTS

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Exit mobile version