Dokładnie 1 maja minie 20 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Przynależność do europejskiej wspólnoty daje możliwości finansowania m.in. inwestycji infrastrukturalnych, które przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców. Dzięki środkom unijnym w woj. podkarpackim powstało 348 km nowych dróg, co stanowi prawie 1/3 dróg krajowych obecnie użytkowanych na Podkarpaciu. Całkowita wartość tych projektów to ponad 15 mld zł. Inwestycje dofinansowane zostały przez Unię Europejską w łącznej kwocie ponad 7 mld zł.
Na drogach krajowych regionu podkarpackiego realizowaliśmy inwestycje dofinansowane z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach dwóch Programów Operacyjnych: Infrastruktura i Środowisko oraz Rozwój Polski Wschodniej. Ze środków pochodzących z POIiŚ wybudowana została autostrada A4, droga ekspresowa S19, nowe obwodnice miast: Stalowej Woli i Niska (DK77), Sanoka (DK28) czy Leżajska (DK77), a także przebudowana została DK94 na odcinku Machowa – Łańcut. Z kolei w ramach PO RPW powstała obwodnica Jarosławia w ciągu drogi krajowej nr 94.
Autostrada A4
Autostrada A4 została zrealizowana z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. Wybudowany odcinek ma długość prawie 167 km i przebiega od granicy z woj. małopolskim na węźle Tarnów Północ do granicy z Ukrainą w Korczowej. A4 realizowana była w latach 2010-2016. Całkowita wartość tego projektu to 10 403 981 621,59 zł, z czego 4 536 925 890,52 zł to dofinansowanie unijne.
Powstanie autostrady A4 miało ogromne znaczenie nie tylko dla społeczności lokalnej, ale także dla kierowców jadących tranzytem na osi wschód – zachód. Możemy to zaobserwować zwłaszcza dzisiaj, w obecnej sytuacji geopolitycznej. A4 nie tylko rozszerzyła sieć autostrad w Polsce i zwiększyła przepustowość oraz prędkości ruchu tranzytowego, ale pozwoliła też wyprowadzić ruch tranzytowy z centrów miast i przejąć część ruchu z istniejących dróg krajowych i wojewódzkich. Niewątpliwie wpłynęła również na rozwój gospodarki woj. podkarpackiego, ożywiając gospodarczo tereny przyległe do autostrady.
Autostrada A4 to oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych, a tym samym oszczędność paliwa. To płynność ruchu, poprawa komfortu jazdy oraz ograniczenie ilości spalin i hałasu, a więc poprawa warunków ekologicznych mieszkańców miejscowości znajdujących się w ciągu drogi krajowej nr 94. To też poprawa bezpieczeństwa. Wcześniej bowiem cały ruch skumulowany był na istniejącej DK94 gdzie średnie dobowe natężenie ruchu wynosiło ponad 20 tys. pojazdów.
Droga ekspresowa S19
Droga ekspresowa S19 została zrealizowana z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Łącznie wybudowano odcinek o długości prawie 85,3 km. Przebiega on od granicy z woj. lubelskim na węźle Lasy Janowskie do węzła Rzeszów Południe. S19 realizowana była w latach 2010-2022. Całkowita wartość tego projektu to 2 942 739 805,67zł, z czego 1 637 687 556,77 zł to dofinansowanie unijne.
Budowa drogi ekspresowej S19 to część dużego zadania jakim jest stworzenie tranzytowego układu dróg szybkiego ruchu na terytorium kraju relacji północ – południe. Dzięki jej wybudowaniu, powstała droga o dużej przepustowości i wysokim poziomie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wyprowadziliśmy ruch tranzytowy z obszarów miejskich, który wcześniej dezorganizował i zakłócał życie mieszkańców. Powodowało to znaczną uciążliwość w postaci wypadków, hałasu czy spalin. Tranzyt przez miasta prowadził do powstawania wąskich gardeł na sieci dróg krajowych, zmniejszając przepustowość tej sieci. Po wybudowaniu drogi ekspresowej, uzyskaliśmy znacznie większe korzyści dla użytkowników i środowiska. Skrócił się czas przejazdu i podniósł poziom bezpieczeństwa poprzez zmniejszenie liczby skrzyżowań i zlikwidowanie bezpośrednich wjazdów na drogę z pól czy posesji. Uspokojenie ruchu w miejscowościach podniosło z kolei komfort życia dla mieszkańców.
Dzięki podkarpackiemu odcinkowi drogi ekspresowej S19 połączyliśmy nie tylko stolice dwóch województw: podkarpackiego i lubelskiego. Mieszkańcy Podkarpacia uzyskali również szybkie połączenie z Warszawą, a kierowcy z woj. lubelskiego z autostradą A4. Dzięki wybudowaniu drogi ekspresowej, podróż samochodem między granicami Lublina i Rzeszowa stała się bezpieczniejsza, bardziej komfortowa i skróciła do ok. 90 minut. Przed rozpoczęciem budowy S19 podróż ta, przy zwiększonym ruchu, trwała nawet dwukrotnie dłużej. Teraz kierowcy z woj. lubelskiego szybciej dotrą do autostrady A4, a dalej do Krakowa czy Katowic. Mniej czasu zajmie też przejazd trasą z Rzeszowa do Warszawy poprzez S19 i S17, która przejęła ruch z obecnej DK9 i S7.
Obwodnice miast i inne zadania
W województwie podkarpackim, przy udziale funduszy unijnych, wybudowano cztery obwodnice. Są to obwodnice: Stalowej Woli i Niska (DK77), Sanoka (DK28), Leżajska (DK77) i Jarosławia (DK94). Przebudowany został też odcinek DK94 między Machową a Łańcutem.
Obwodnica Stalowej Woli i Niska o długości 15,2 km w ciągu DK77 powstała z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Realizowana była w latach: 2019-2021. Koszt całkowity zadania wyniósł 293 004 888,13 zł, z czego 180 485 038,13 zł to wartość dofinansowania z UE.
Droga krajowa nr 77, w ciągu której wybudowana została obwodnica, jest jednym z ważniejszych korytarzy transportowych Podkarpacia jak i całego kraju, ponieważ prowadzi ruch pojazdów m.in. do przejść granicznych w Korczowej i Medyce. Wcześniej przebiegała przez tereny o ścisłej zabudowie mieszkaniowej Stalowej Woli i Niska. Wysokie natężenie ruchu w tych miastach powodowało duże utrudnienia dla mieszkańców. Do tego dochodził również ograniczony ruch pojazdów pow. 3,5 tony przez centrum miasta Niska, co utrudniało rozwój lokalnym przedsiębiorcom. Obwodnica usprawniła komunikację drogową między miejscowościami, zwiększyła przepustowość dróg, wyprowadziła ruch tranzytowy z centrum miast, a przede wszystkim wpłynęła na poprawę komfortu życia mieszkańców i poprawiła bezpieczeństwo ruchu.
Obwodnica Sanoka (I etap) o długości 6,7 km w ciągu DK28 powstała z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Realizowana była w latach: 2017-2020. Koszt całkowity zadania wyniósł 227 433 700,45 zł, z czego 135 470 375,04 zł to wartość dofinansowania z UE.
Obwodnica o długości 6,7 km powstała w ciągu drogi krajowej nr 28. Podstawowym celem jej budowy było przede wszystkim wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza tereny Sanoka, a przez to odciążenie układu komunikacyjnego miasta, zwiększenie przepustowości i prędkości ruchu tranzytowego na drogach DK28 i DK84. Inwestycja poprawiła również dostępność ekonomiczną i komunikacyjną regionu, skrócony został czas podróży, zwiększyło się bezpieczeństwo ruchu przy jednoczesnym zachowaniu wymogów ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Wpłynęło to także na poprawę jakości regionalnych powiązań komunikacyjnych.
Obwodnica Leżajska o długości 7,7 km w ciągu DK77 powstała z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. 25 września 2013 roku został udostępniony do ruchu I etap obwodnicy, natomiast 31 października 2014 roku oddano II etap. Koszt całkowity zadania wyniósł 137 332 602,13 zł, z czego 78 757 161,54 zł to wartość dofinansowania z UE.
Do podstawowych celów inwestycji należało odciążenie centrum miasta od ruchu tranzytowego. Wyprowadzenie tranzytowego ruchu ciężkiego wpłynęło pozytywnie na poziom bezpieczeństwa ruchu na terenie miasta oraz spowodowało zmniejszenie niekorzystnego oddziaływania na otoczenie. Obwodnica przyczyniła się przede wszystkim do zmniejszenia emisji hałasu i poziomu zanieczyszczenia powietrza w gęsto zabudowanym centrum miasta.
Obwodnica Jarosławia w ciągu DK94 jest jedyną inwestycją na drogach krajowych woj. podkarpackiego, która powstała z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Realizowana była w latach: 2010-2012. Koszt całkowity zadania wyniósł 457 009 031,58 zł, z czego 179 011 115,77 zł to wartość dofinansowania z UE.
PO RPW stanowił dodatkowy element wsparcia z funduszy strukturalnych, który wzmacniał działanie innych programów na obszarze pięciu województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. W ramach Programu realizowane były projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego.
Ze względu na bardzo duży ruch tranzytowy i lokalny (około 17 tys. pojazdów na dobę) Jarosław był stale „zakorkowany”, co wpływało bezpośrednio na bezpieczeństwo poruszania się po mieście i życie w nim. Dzięki obwodnicy (dł. 11,31 km) tranzyt został wyprowadzony poza tereny zabudowane a czas przejazdu skrócił się do 15 minut. Nowa droga poprawiła komfort jazdy podróżujących, usprawniła ciąg komunikacyjny woj. podkarpackiego oraz zwiększyła atrakcyjność inwestycyjną samego miasta Jarosław jako lokalnego ośrodka społeczno–gospodarczego. Istotnym efektem powstania obwodnicy jest zwiększenie przepustowości drogi międzynarodowej E40 (droga krajowa nr 94), zlokalizowanej w III korytarzu transportowym sieci TEN i wynikające z tego oszczędności czasu użytkowników tej drogi oraz redukcja liczby wypadków. Obwodnica Jarosławia pełni też funkcję drogi alternatywnej dla autostrady A4.
Przebudowa prawie 55-kilometrowego odcinka DK94 Machowa – Łańcut została zrealizowana w latach 2008 – 2011 z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko 2007-2013. Wartość projektu to 585 063 395,24 zł, z czego 327 986 062,32 zł to wartość dofinansowania z UE.
Przebudowa wpłynęła na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez wprowadzenie zmian w organizacji ruchu, a w szczególności przebudowę skrzyżowań, budowę azyli dla pieszych, przebudowę zatok autobusowych, remont, przebudowę i budowę chodników oraz ciągów pieszo-jezdnych, a także wykonanie urządzeń służących ochronie środowiska. Zwiększona została nośność drogi umożliwiająca przenoszenie obciążeń o nacisku do 115 kN/oś. Wzmocniono również obiekty inżynierskie.
