Strona główna #ZwiedzamyPodkarpacie Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu – Obecnie muzeum historyczne

Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu – Obecnie muzeum historyczne

0
Reklama

Zamek Tarnowskich w Dzikowie, który jest obecnie dzielnicą Tarnobrzega, to XV-wieczny zespół zamkowy, będący niegdyś rezydencją zasłużonego dla Polski rodu Tarnowskich herbu Leliwa. Jest on obecnie główną siedzibą Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega i głównym punktem turystycznym tego regionu Polski.

Historia zamku Tarnowskich w Tarnobrzegu

zamek tarnowskich w tarnobrzegu

Budowę zamku rozpoczęto w XV wieku- niewykluczone że na tym miejscu istniała wcześniej inna budowla- jako wieżowy dwór obronny. Był to piętrowy, murowany z cegły i podpiwniczony dwór oparty na kształcie prostokąta oraz otoczony drewniano-ziemnymi umocnieniami. Ustawiony na wiślanej skarpie miał pełnić funkcje obronne. W roku 1522 budowlę kupił Jan Spytko Tarnowski od Andrzeja z Ossolina i od tego czasu na ponad cztery stulecia dwór przeszedł w ręce Leliwitów.

Reklama

Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu

Po 1638 roku, z inicjatywy Michała Stanisława Tarnowskiego, od strony północnej zamku dobudowano obszerne, piętrowe skrzydło, które jest korpusem głównym obecnego zamku. Podczas tych prac w dawnej drewnianej wieży urządzono kaplicę. Rezydencję otoczono też murami obronnymi od zachodu, zaś od południa powstała sucha fosa oraz mury kurtynowe z dwoma bastionami. Tuż za fosą wzniesiono także murowany zespół bramny, na który składały się dwa piętrowe budynki i potężna wieża z przejazdem na teren zamkowy. Można było się do niej dostać po drewnianym moście zwodzonym. Na terenie zamku istniała zapewne i inne zabudowa o charakterze gospodarczym, która nie przetrwała do czasów obecnych.

Potop szwedzki oraz różnorakie kłopoty rodziny Tarnowskich sprawiły, iż Tarnowscy przez wiele lat nie osiedli na stałe w zamku dzikowskim, zamieszkując dwór chociażby w Wielowsi czy na Wołyniu. Dopiero po powstaniu listopadowym zamek w Dzikowie stał się ich główną rezydencją. Wtedy też przeprowadzono znaczną rozbudowę kompleksu. Pod koniec XVIII wieku do korpusu głównego dobudowano od strony wschodniej skrzydło. W połaci dachowej korpusu głównego powstała obszerna, trójkątna facjata z trzema okienkami, zaś do elewacji północnej, na wysokości parteru dostawiono taras na czterech filarach. Budowla zyskała cechy późnego baroku. Jednocześnie częściowo zlikwidowano fortyfikacje i zasadzono park krajobrazowy. Budowla otrzymała więc ostatecznie kształt podkowy i miano pałacu.

W 1809 roku obiekt został niemal doszczętnie zniszczony podczas wojny polsko-austriackiej. Dopiero dwadzieścia lat później Tarnowscy postanowili na stałe zamieszkać w Dzikowie, zlecając odbudowę i przebudowę zrujnowanego zamku według projektu włoskiego architekta Francesco Marii Lanciego na styl neogotyku. Od tego czasu przechowywano tu wielkie zbiory dzieł sztuki, bibliotekę, archiwum oraz liczne pamiątki, zgromadzone przez Tarnowskich.
Dość mocno przekształcony obiekt niemal doszczętnie spłonął w nocy z 21 na 22 grudnia 1927 roku. Ogień nie strawił jedynie skrzydła zachodniego, choć spłonął jego dach. Zamek poddano odbudowie według stylu wczesnego baroku Wazów, którego podjął się architekt prof. Wacław Krzyżanowski. Neogotyckie elementy zdobnicze zastąpiono podobnymi, jednak nawiązującymi do nowego stylu, z połaci dachowych usunięto okienka lukarnowe, smukłą niegdyś wieżyczkę zastąpiono potężną wieżą, zwieńczoną miedzianym pokryciem. Dzięki zrealizowanej odbudowie Zamek Tarnowskich jest po dziś dzień wybitnym dziełem architektury polskiej.

Zamek Tarnowskich obecnie – Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega

Po zakończonej w 2011 roku gruntownej modernizacji, zamek przystosowano do funkcji muzealnej. Obecnie zamek jest główną siedzibą Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega. Prezentuje ono dzieje rodziny Tarnowskich linii dzikowskiej w latach 1522-1944. Można obejrzeć tu m.in. makiety prezentujące historię zamku, wystawę archeologiczną oraz zbiory miejscowej ceramiki z przełomu XVII i XVIII wieku.

Ponadto zwiedzający obejrzeć mogą jedenaście zrekonstruowanych pokoi, m.in. bibliotekę, kaplicę, pokój hrabiego, salę wielką, łazienkę i sypialnię oraz rozmieszczone w nich najcenniejsze obrazy z kolekcji Tarnowskich. Ponadto w specjalnej sali zobaczyć można zbiór rzadkich rękopisów i starodruków, m.in. najstarszy zachowany odpis Kroniki Kadłubka. Zwiedzać można pokój myśliwski oraz salonik poświęcony twórczości lokalnego artysty Mariana Ruzamskiego. Galeria Obrazów mieści zaś najcenniejsze dzieła malarstwa europejskiego oraz unikatową kolekcję miniatur.
Zamek Tarnowskich mieści się na terenie parku krajobrazowego, tworząc wraz z XIX-wiecznymi budynkami kuchni, wozowni, stajni i ujeżdżalni oraz reliktami dawnej fortyfikacji bastionowej założenie pałacowo-parkowe.

Ciekawostki dotyczące zamku w Tarnobrzegu

Przez lata Tarnowscy zgromadzili w zamku potężną kolekcję wielkich dzieł sztuki, wśród których znalazł się również rękopis „Pana Tadeusza”, autorstwa Adama Mickiewicza.

Muzeum historyczne miasta Tarnobrzega

Z palącej się rezydencji udaje się ocalić część bezcennych zbiorów dzięki szybkiej reakcji Michała Marczaka, bibliotekarza i nauczyciela pobliskiego gimnazjum, który werbuje swoich uczniów do wynoszenia cennych dzieł i pamiątek. Pomaga również Alfred Freyer, sportowiec, lekkoatleta, który ośmiokrotnie zdobył mistrzostwa Polski i wielokrotnie bił rekordy kraju w biegu na długich dystansach. Niestety w trakcie ratowania zbiorów dochodzi do tragedii- zapada się płonący strop, zabijając 8 osób w tym sportowca.
W 1972 roku, w zamkowych piwnicach, odnaleziono sporą kolekcję cennych sreber, która następnie trafiła do zamku w Łańcucie.

Muzeum historyczne miasta Tarnobrzega

Muzeum historyczne miasta Tarnobrzega

Muzeum historyczne miasta Tarnobrzega


Dane Muzeum –  Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega
Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu-Dzikowie

  1. Sandomierska 27, 39-400 Tarnobrzeg
    tel: (15) 823 79 99
    fax: (15) 823 79 99
    Adres e-mail: mhmt@onet.pl
    Adres www: www.mhmt.pl

Godziny zwiedzania:
poniedziałek – nieczynne
wtorek – piątek
od 16 kwietnia do 15 października w godz. 10.00 – 18.00
od 16 października do 15 kwietnia w godz. 10.00 – 16.00
sobota, niedziela
od 16 kwietnia do 15 października w godz. 12.00 – 18.00
od 16 października do 15 kwietnia w godz. 13.00 – 18.00
Bilety wstępu:
bilet normalny – 14 zł
bilet ulgowy – 8 zł (młodzież szkolna, emeryci i renciści)
bilet grupowy – 6 zł (lekcje muzealne – zwiedzanie tematyczne)
bilet rodzinny – 25 zł (rodzice z dziećmi)
bilet edukacyjny – 20 zł (opłata za przewodnika)
bilet wstępu na wystawy czasowe – 4 zł
Dla grup minimum 15 osób – przewodnik w cenie biletu
Dzieci do lat 7, pracownicy muzeów – wstęp wolny
Czas zwiedzania: około 50 – 75 minut

Park dzikowski w Tarnobrzegu – Park Tarnowskich

Zdjęcia fot. Paweł Bzorek – dziękujemy 🙂

Reklama
Poprzedni artykułJuliusz Kaden-Bandrowski: poeta, żołnierz i Powstaniec z Rzeszowa
Następny artykuł16-latka wjechała w budynek. Nie wiedziała jak hamować