Strona główna #ZwiedzamyPodkarpacie Strażnica kolejowa w Chodaczowie koło Tryńczy

Strażnica kolejowa w Chodaczowie koło Tryńczy

0
Reklama

Budowla o charakterze historycznym, którą można zwiedzać zarówno zewnątrz, jak i od środka. Jest to austro-węgierska, ufortyfikowana strażnica kolejowa, znajdująca się w miejscowości Chodaczów, nieopodal Tryńczy (województwo podkarpackie, powiat przeworski, gmina Tryńcza).

Historia Strażnicy kolejowej w Chodaczowie

Jej historia sięga początków XX wieku. W 1900 roku utworzono w Galicji nowe połączenie kolejowe pomiędzy Przeworskiem a Rozwadowem. Licząca blisko 75km linia przebiegała przez Leżajsk i Nisko. Podczas zaborów wszystkie linie były chronione przez ufortyfikowane strażnice. W 1914 roku na terenie Galicji istniało ponad 30 podobnych do siebie strażnic. Projektowane były na wzór zameczku, co miało na celu ukrycie ich funkcji obronnych. Strażnice kolejowe miały zabezpieczać kluczowe odcinki tras kolejowych, w tym mosty i tunele przed zniszczeniem.
Strażnica „Tryńcza”, bo taką przydzielono jej nazwę ze względu na znajdującą się najbliżej niej stację lub przystanek, jest jedną z dwóch zachowanych do dzisiaj, obok strażnicy w Tarnowie. Powstała około roku 1905 i chroniła most linii kolejowej przebiegającej w pobliżu rosyjskiej granicy, niemal równolegle do linii Sanu.


Reklama

Strażnica kolejowa Tryńcza w Chodaczowie

Strażnica kolejowa Tryńcza w Chodaczowie

Strażnica kolejowa Tryńcza w Chodaczowie

Był to dwukondygnacyjny budynek wzniesiony z czerwonej cegły, z dolną kondygnacją obłożoną dodatkowo  z zewnątrz piaskowcem, co przypominało kamienny fundament. Powyżej nałożono tynk z poziomym boniowaniem. Stropy wykonane zostały w technice Kleina- belki stalowe dwuteowe, płyty płaskie międzybelkowe z cegły, zbrojone stalowymi prętami. Na dwóch narożnikach dodano wieże. Na zewnątrz znajdują się obszerne schody, prowadzące na I piętro. Wewnętrzna klatka schodowa prowadzi na parter i półpiętro, z którego można dostać się na dach. Ponad poziom stropodachu wznosiła się ścianka attykowa, która obecnie została częściowo rozebrana i komin, który został rozebrany całkowicie. Każde piętro posiada po kilka okien, które dawniej wyposażone były w stalowe okiennice. Ponadto kilkanaście otworów strzelniczych, które przed mobilizacją pozostawały zatynkowane od zewnątrz. Na górnej kondygnacji wykuszu, od strony północnej, znajdują się 3 otwory strzelnicze, które zostały znacznie powiększone i pozbawione pancerzy. Największymi pomieszczeniami na obu piętrach budynku to izby mieszkalne, dla około 10 żołnierzy każda. Oficer zajmował osobne, mniejsze pomieszczenie na I piętrze. Ponadto budynek posiadał dwie latryny, system ogrzewania, połączenie telefoniczne a także własny magazyn amunicji. Strażnicę otaczało stalowe ogrodzenie oraz kłujące krzewy.



Podczas I wojny światowej strażnicę obsadziło wojsko austo-węgierskie. W latach niemieckiej okupacji mieścił się tu posterunek niemieckiej straży kolejowej. Po wojnie budynek popadł w ruinę i stał się nieużyteczny.

Strażnica kolejowa Tryńcza w Chodaczowie

Strażnica kolejowa koło Tryńczy – obecnie

W 2015 roku Polskie Koleje Państwowe wystawiły strażnicę oraz działkę wokół niej na sprzedaż, jednak nikt nie był nią zainteresowany. Tym samym w lutym 2016 roku Gmina Tryńcza przejęła ją nieodpłatnie i 21 października 2016 roku, decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, wpisana została do jej ewidencji. Dzięki otrzymanemu dofinansowaniu z Urzędu Marszałkowskiego, w 2018 roku przeprowadzono prace budowlane, związane z całościową odbudową strażnicy. 18 czerwca 2019 roku odbyło się jej oficjalne otwarcie.
Obecnie strażnica pełni funkcję małego muzeum obszaru gminy Tryńcza. Znajdują się w niej wystawy starych fotografii i rekwizytów z czasów wojen, będących zbiorami lokalnych mieszkańców. Wewnątrz odtworzono większe izby oraz izbę mniejszą. Jest tu dostępny taras widokowy, zachowano również otwory strzelnicze. Z tego miejsca startują spływy kajakowe oraz organizowane są imprezy plenerowe, jak chociażby rekonstrukcje historyczne.

Reklama