1 stycznia zmarł mjr Franciszek Sagan ps. „Grabik” – żołnierz Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej Inspektoratu Rzeszów. Po wojnie współzałożyciel, sekretarz i wieloletni Prezes Koła nr 2 Światowego Związku Żołnierzy AK w Rzeszowie. W marcu skończyłby 97 lat.
Franciszek Sagan urodził się 23 marca 1921 r. w Rudnej Wielkiej. Jedną trzecią swego życia poświęcił Armii Krajowej. W latach 1940 – 1944 był żołnierzem ZWZ-AK na terenie Inspektoratu Rzeszów, a przez ostatnie 26 lat pełni funkcję prezes Koła Nr 2 ŚZŻAK w Rzeszowie. Służbę w ZWZ podjął w marcu 1940 r. w plutonie w Rudnej Wielkiej na terenie Placówki Rzeszów – Pobitno, poznawał żołnierski kunszt i otrzymał przydział do grupy dywersyjnej Inspektoratu Rzeszów AK. Został skierowany na kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty, który ukończył w styczniu 1944 r. w stopniu kaprala podchorążego. W lipcu 1944 r. walczył w III Zgrupowaniu Zachód podczas akcji „Burza” na terenie Bratkowic. Walce Żołnierzy Podokręgu Rzeszów AK poświęcił swoje dojrzałe lata życia.
Choć z wykształcenia był inżynierem budownictwa, napisał kilkanaście przełomowych książek z dziejów AK na Rzeszowszczyźnie, stanowiących podwaliny dla wielu prac historycznych: ZWZ-AK Obwód Rzeszów, Rejonowy Inspektorat ZWZ-AK Rzeszów, Podokręg Armii Krajowej Rzeszów, Żołnierze w sutannach. Kapelani Armii Krajowej Podokręgu Rzeszów. W poszukiwaniu miejsc pamięci, dokumentów i świadków wydarzeń zwiedził całe Podkarpacie. Prowadził równie bogatą korespondencję i gromadził pokaźne zbiory, czym zasłużył sobie na miano wybitnego dokumentalisty i znawcy historii AK wśród całego środowiska akowskiego w Rzeszowie. Z pasją opowiadał o historii, dzięki czemu zaskarbił sobie sympatię młodzieży.
Dzięki jego zaangażowaniu 16 podkarpackich szkół przyjęło imię Armii Krajowej lub jej bohaterskich żołnierzy. Był również inspiratorem upamiętniania ważnych dla Polski bohaterów narodowych. Zainicjował budowę pomnika pamięci Żołnierzy Podokręgu Armii Krajowej Rzeszów oraz pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Rzeszowie. Mjr Franciszek Sagan nosił także tytuł Honorowego Podhalańczyka nadany przez 21 Brygadę Strzelców Podhalańskich. W 23 pażdziernika 2017 r. zosytał uhonorowany przez prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka Nagrodą Honorową „Świadek Historii”.
Pogrzeb śp. mjr. Franciszka Sagana ps. „Grabik” odbędzie się 5 stycznia 2018 r. (piątek) o godz. 10.30 na cmentarzu Pobitno w Rzeszowie.
źr. IPN Rzeszów
